– विशद दहाल

दृश्यलाई के लाग्यो, पल्पसा त्यति सजिलै मारिई ? के पल्पसा त्यति कमजोर भाग्य भएकी केटी थिई, जसको जीवन एक पलमै सकियो ?

सधैँ देखिएका र लेखिएका कुरा मात्र सत्य हुँदैनन् ।

हो ! पल्पसा मरेकी छैन । उसले त अझ धेरै बाँच्नु छ । धेरै भोग्नु छ । र, मर्नुभन्दा अघि यो पनि जान्नु छ कि दृश्य उसको लागि लायक नै थिएन ।

पल्पसाले दृश्यलाई चिन्न सकिन अनि दृश्यले पल्पसालाई बुझ्न सकेन । पल्पसा जो सानैदेखि पश्चिमी रहनसहन र 'स्टे टुगेदर'को संस्कृतिमा हुर्केकी थिई–– बोल्ड थिई । के ऊ हिन्दी फिलिमको सत्यसावित्री झैं सधैं दृश्यको यादमै सारा जीवन व्यतीत गर्ने सोचमा थिई ?

कदापि होइन । दृश्यले महिनौं वास्ता नगरिसकेको पृष्ठभूमिमा पल्पसा (जो 'पोलिग्यामस रिलेसनसिप' देखेर हुर्केकी थिई) चुप बस्ने मनस्थितिमै थिइन । त्यो रात पनि पल्पसा मसँग थिई, जुन रात दृश्यले सोच्यो– पल्पसा मारिई । अझ साँचो भन्नुपर्दा ऊ एक्लै पश्चिम पहाडको द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रमा डकुमेन्ट्री बनाउन गएकै थिइन । हामी दुवै त्यो प्रोजेक्टमा सँगै थियौँ ।

० ० ०

दृश्य उही चित्रकार थियो, जसको बारेमा पल्पसाले मलाई हाम्रो सम्बन्ध सुरु हुनुभन्दा पहिले नै बताइसकेकी थिई । ऊ हरायो भन्ने कुरा सुनिसकेपछि मैले करिब २-३ महिना विभिन्न स्रोतबाट उसको खोजी गरें तर ऊ कतै फेला परिन । मनमनै लाग्यो, द्वन्द्वको बेला छ, कतै क्रसफायरिङमा मरिसक्यो ।

तर, त्यो रात जब डकुमेन्ट्री सकेर हामी फर्किंदै थियौँ, दृश्य हामी चढेकै बसमा आएर चढ्यो । सुरुमा त पल्पसा आत्तिएकी थिई । पछि मसँग अनुमति मागेर उसैको समिपमा गएर बसी । त्यो घटनाले मलाई ठूलो बज्रपात भयो । लामो समय हराएर अचानक भेटिएको दृश्यप्रति पल्पसाले देखाएको आशक्ति मेरा लागि सानो चोट थिएन ।

पल्पसाको सौन्दर्य, उसको व्यवहार, उसको सोच्ने तरिका ! ओहो ! मेरा लागि ऊ अक्सिजनभन्दा कम महत्वपूर्ण थिइन । हाम्रो पहिलो भेट न्युयोर्कमै भएको थियो । देशमा भविष्य नदेखेपछि म फिजिक्स पढ्न अमेरिका हानिएको थिएँ । पढ्दै सानो–तिनो जागिर पनि गर्थें ।

यसपटक भने धेरै दिनको कसरतपछि एउटा खैरेको आर्ट ग्यालरीमा जागिर पाएको थिएँ । चित्र बनाउन नजानेकाले नै बायोलोजी छाडेर फिजिक्स रोजेको मेरा लागि क्यानभास भन्नु 'कालो अक्षर भैंसी बराबर' नै थियो । तर दुइ-चार पट्यारलाग्दा दिनपछि मैले त्यो ग्यालरीमा जे देखें, त्यो मेरा लागि सानो खुसीको बहाव थिएन ।

एसियाली वर्णकै एक सुन्दर युवती घण्टौं त्यो ग्यालरीमा आएर घोत्लिरहन्थी । लामो कालो कपाल, हँसिलो मुहार अनि फरासिलो स्वभाव । 'लभ एट फर्स्ट साइट' भन्ने कुरा सुनेको मात्रै थिएँ तर त्यस दिन आफैंले महसुस गरें । आफ्नो धैर्यलाई मैले धेरै दिन कायम राख्न सकिनँ । फटाफट उसको समिपमा गएँ र मित्रताको हात अघि बढाएँ ।

"हाई ! आई एम विशाल फ्रम नेपाल, आइ वर्क एट दिस ग्यालरी ।"

मेरो वाक्य टुंगिन नपाउँदै उसको मुहारमा कान्ति छाइसकेको थियो । 

"ओ माई गड ! तपाईं नेपाली हो ? सो लक्की टु सी अ नेपलिज गाई हिअर । मेरो नाम पल्पसा हो ।"

मैले हात बढाएको थिएँ, उसले हग गर्न खोजी । मलाई निकै अप्ठ्यारो लाग्यो ।

ऊ साँझसम्म ग्यालरीमा बसेर चित्र हेर्थी । म भने उसलाई मौका मिलेसम्म हेरिरहन्थें । पछि-पछि हाम्रो मित्रता ग्यालरीभित्र मात्रै सीमित रहेन । न्युयोर्कका रेस्टुराँ, पार्क अनि स्ट्रिटहरुमा हामी घण्टौं गफिन्थ्यौँ । हाम्रो सम्बन्ध झ्याङ्गिँदै थियो ।

आफ्नो कलाप्रतिको आशक्ति, घर-परिवारसगँको टकराव– सबै कुरा उसले मलाई नलुकाई भन्थी । घरमा छोरीको विवाह पीएचडी गरेको केटासँग गरिदिने निर्णय भएको रहेछ तर पल्पसा आफ्नो स्वतन्त्रता चाहन्थी । म मनमनै सोच्थें, "फिजिक्समा पीएचडी सकेकै दिन तिम्रो हात माग्न तिम्रै घर आउनेछु मैया ।"

शायद फलाम तातिसकेको थियो, मौका र बखत बिचार गरेर प्रहार गर्नमात्र बाँकी थियो ।

अर्थात म संसारलाई बताउन चाहन्थेँ पल्पसा र मेरो सम्बन्धको बारेमा । उसलाई पल्पसाबाट 'मेरी पल्पसा' बनाउन चाहन्थेँ, मात्र मेरी ।

० ० ०

आज ग्यालरी जानुअघि सानो पत्र लेखेँ, साथमा केही गुलावहरु । सदाझैं आज पनि ठीक ११ बजे ग्यालरी पुगें, पल्पसा २ बजे आउँथी । तर, आजको दिन अरु दिनभन्दा निकै फरक थियो । मुटुको गति बढिरहेको थियो तर समयले आफ्नो धर्म पट्क्कै छाडेको थिएन । घडीको सुइँ मन्द-मन्द आफ्नै गतिमा चलिरहेको थियो ।

४ बज्यो तर पनि पल्पसा आइन । लाग्यो- केही काम परेको हुनुपर्छ । उसको मोबाइलमा सम्पर्क हुन सकेन । दिनहरु बिते, गुलाव मुर्झायो, पत्रको मसी सुक्यो तर खै किन- पल्पसा आइन ।

सात दिनपछि आफूलाई जेनी बताउने एकजना महिला ग्यालरीमा मलाई खोज्दै आई । हस्याङ–फस्याङ गर्दै आफ्नो ब्यागबाट पत्र निकालेर मेरो हातमा थमाइदिई अनि हावाको वेगझैं त्यहाँबाट अलप भई । पल्पसाको पत्र रहेछ । खामबाट झिकें अनि एकै सासमा पढ्न थालेँ ।

'आत्मीय मित्र' भनेर सम्बोधन गरेकी रहिछ । पत्र पढेर सकिँदा म पूरै गलें । करङको कापबाट रगत बगेर सिधै पैतालामा पुगेझैं लाग्यो । हातगोडा लल्याक–लुलुक भए । उसले लेखेकी थिई, "घरमा धेरै नै टर्चर भएपछि नयाँ सिराबाट जीवन सुरु गर्न सदाका लागि नेपाल जाँदैछु । यो पत्र तिम्रो हातमा पर्दा शायद म काठमाडौंमा ल्यान्ड गरिसकेकी हुनेछु । पछिल्ला दिनयता तिमीले हाम्रो मित्रतालाई बिल्डअप गरेर अर्कै नाम दिन लागेको मलाई भान भइरहेछ । प्लिज मलाई बिर्सिदेऊ ।"

निमेषमै मेरा सारा सपना भताभुङ्ग भए । मेरो प्रेम एकतर्फी मात्र रहेछ भन्ने प्रमाणित भयो । कैयौं दिनसम्म निदाउन सकिनँ ।

० ० ०

एक बिहान मेरो मनमा अनौठो ऊर्जा जागृत भयो । नयाँ सोचले जन्म लियो । अमेरिकामै स्थायी रूपमा बस्न पाऊँ भनी लिएको 'पीआर'को आवेदन फर्म च्यातेर फालिदिएँ । म पल्पसालाई फलो गर्न चाहन्थें । मित्र भएरै सही- ऊसँग नजिक हुन चाहन्थें । किनभने, मलाई अर्की पल्पसा चाहिएकी थिइन । पढाइ र करिअरको परवाह गरिनँ । कसैलाई सुइँकोसम्म नदिई म काठमाडौं फर्किएँ ।

पल्पसा र मबीचको ग्याप महिनौंको भइसकेको थियो । उपन्यासमा भनिएजस्तै यो बीचमा पल्पसा र दृश्य एक–अर्कासग नजिक भएका रहेछन्, जसको सुइँको मैले धेरै पछि मात्र पाएको थिएँ ।

तर, भावीको लेखा पनि अचम्मको हुँदो रहेछ । मैले काठमाडौं आएर फेरि पल्पसालाई अप्रोच गरेको त्यस्तो समय थियो, जतिखेर दृश्य पल्पसालाई छाडेर अन्यन्त्र कतै हिँडेको थियो । ऊ पुन: एक्लिएर अनि न्यास्रिएर फेरि अन्तै कतै सिफ्ट हुने योजनामा थिई । म काठमाडौं आएको थाहा पाउनासाथ ऊ भक्कानिँदै आएर मेरो अँगालोमा बाँधिई । दृश्यसँगको सम्बन्ध अनि उसले दिएको धोका सबै बेलीविस्तार लगाई । मैले पनि उसलाई च्याप्प अँगालोमा बाँधें अनि 'तिमी एक्ली छैनौ' भनेर ढाडस दिएँ । आखिरमा हाम्रो सम्बन्धले त्यही नाम पायो, जसका लागि मैले आफ्नो सम्पूर्ण करिअर अनि भविष्य दाउमा लगाएको थिएँ ।

एकदिन बिहानै पल्पसाले फोन गरी र झट्टै भेट्नु छ भनेर बोलाई । अजङ्गको क्यामरा किनेकी रहिछ । द्वन्द्वको विषयमा डकुमेन्ट्री बनाउन लागेको र एकजना साथीको खाँचो भएको कुरो सुनाई । म पल्पसासँग केही समय बिताउन चहान्थें । ऊसँग अझै नजिक हुन चाहन्थें । त्यसैले यस्तो सुनौलो मौका खेर जान दिइनँ । अनि लाग्यौँ पश्चिम पहाडतिर ।

० ० ०

त्यस भयानक रात पल्पसा र उसको प्रिय चित्रकार दृश्य अगाडि सिटमा बसेका थिए, म भने अलि पछाडि थिएँ । गाडी टक्क रोकियो । कन्डक्टर भन्दै थिए, "पिसाब फेर्न ओर्लनुस्, फेरि अगाडि गाडी रोकिँदैन ।" दृश्य उठेर पिसाब फेर्न गयो ।

पल्पसा त्यसैबेला मनेर आई अनि अघि किनेको पानीको बोतल मागी । पानी सकिएकाले मैले रित्तो बोतल थमाइदिएँ । ऊ बोतल लिएर पानी भर्न तल झरी । म पनि पल्पसालाई पछ्याउँदै बाहिर निस्किएँ । गाडीको एकातर्फ पिसाब फेर्नेको लर्को थियो, अर्कातर्फ पल्पसा र म धारामा पानी भरिरहेका थियौँ ।

त्यसपछिको घटनाक्रम उपन्यासमा वर्णन गरिएजस्तै थियो । प्रहरीको जिपलाई लक्षित गरी थापिएको एम्बुसमा हामी चढेको गाडी पर्यो । त्यस्तो भयानक बिस्फोट मैले चलचित्रमा पनि देखेको थिइनँ ।

दृश्यलाई लाग्यो- पल्पसा बसभित्रै रहेका कारण मारिई । पल्पसालाइ लाग्यो– दृश्य मर्‍यो । मलाई लाग्यो- 'जार’ सक्कियो । अनि 'पल्पसा क्याफे' पढ्ने पाठकलाई लाग्यो- चोखो प्रेम मर्‍यो । तर, वास्तवमा हामी सबै भ्रममा बाँचिरहेका थियौँ ।

अनेक प्रयत्न गरेर दृश्य मरिसकेको कुरा पल्पसालाई सम्झाएँ । गुह्येश्वरीलाई साक्षी राखी उसको सिउँदोमा सिन्दुर भरेँ । अमेरिका त्यागिदिएँ अनि शान्त र सौम्य जिन्दगी बिताउन थालें ।

अचानक मेरो जिन्दगी एक उपन्यासले तहस नहस पारिदियो, एकै झट्कामा । नारायण वाग्लेको कृति 'पल्पसा क्याफे' आउनासाथ मैले त्यो पढेँ अनि दृश्य ज्युँदै रहेको थाहा पाएँ । पछि पुस्तकले मदन पुरस्कार पायो, अनि त पल्पसाबाट जति लुकाउन खोजे पनि सत्य लुकेन ।

आज यो लेखिरहँदा म टिचिङ अस्पतालको मानसिक रोग उपचार कक्षमा छु । पल्पसा विक्षिप्त छिन् । डक्टरहरु भन्छन्, "गहिरो आघात परेको छ । यस्तो बिरामीको वर्षौंसम्म पनि होस नफर्किएका रेकर्डहरू छ्न् । कति वर्ष कुर्नुहुन्छ विशालजी ?"

म फिस्स हाँस्दै भन्छु, "म पल्पसालाई वर्षौं त के, जुनी-जुनी कुर्न सक्छु डाक्टर साब !"

(दहालको ब्लगबाट)