site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
साहित्य
Nabil BankNabil Bank
हनुमान चालिसा (कलिजुग भर्सन)
Sarbottam CementSarbottam Cement

– रवि मिश्र


आदिकवि भानुभक्त आचार्य रामायण सुन्दरकाण्डमा लेख्नुहुन्छ -

"तर्छु क्षार समुद्र आज सहजै भन्न्या इरादा धरी ।

Prabhu Bank
Agni Group
NIC Asia

श्रीरामका चरणारविन्द मनले अत्यन्त चिन्तन् गरी ।।

भन्छन् वीरहरूलाई ताहिँ हनुमान हे वीर हो ! पार तरी ।

Global Ime bank

सीताजीकन भेट्छु म अहिले जान्छु बडो वेग गरी ।।"

भानुभक्तले हनुमानजीको बारेमा स्पष्टै लेख्नु भा'छ- उनी उम्दा सेवकदेखि पराक्रमी लडाकुसम्म थिए । लङ्कामा माक:फुइँया देखाउनेदेखि अयोध्या राज्यको पुनर्संरचनासम्ममा उनको देन अतुलनीय छ । उनी द्रोणाचल पर्वतका बुटीले लक्ष्मणको उपचार गर्ने वैद्यदेखि रामको अघि छाती चिरेर देखाउने शल्य चिकित्सकसम्म थिए ।

तर, आदिकविज्यूले त्रेताजुगका हनुमानजीको मात्रै चर्चा गरेर आधीमात्रै हनुमान चालिसा वर्णन गरेको हुँदा यो सिङ्गो मनुस्से कलिजुगका हनुमानजीको चालिसा वर्णन गरेर हनुमान चालिसा कहन चाहन्छ ।

भानुभक्तीय रामायणका ‘रघुनाथ’ त्रेताजुगका श्री रामचन्द्रजीका परमभक्त हनुमानजीहरु कलीजुगमा समेत प्रख्यात छन् । उनको असीम रामभक्तिले उनी रामचन्द्रजीजत्तिकै चर्चित छन् । उनी यस्ता भक्त थिए रे कि आफ्नो छाती च्वार्रर चिरेर सीताराम देखाउन सक्थे रे ! लक्ष्मणजीको उपचारका निम्ति पूरै द्रोणाचल पर्वत बोकेर ल्याउँथे रे ! उनले सबकुछ त्यागेर आफ्नो पूरै जिन्दगी श्री रामचन्द्रजीका सेवामा लगाए । त्यसबखत श्री रामचन्द्रजी खुसी भएर हनुमानजीलाई ‘तिम्रा क्लोनले डाँडाकाँडा ढाकून्’ भनेका रै'छन् के हो, अचेल जताततै हनुमानजीहरु फैलिएर उधुम छ ।

अचेल समाजका गौंडा-गौंडामा हनुमानजीहरु गदामा जलप लगाउँदै बसिरहेका देखिन्छन् । कोही रुख चढ्दै भेटिन्छन् । कोही श्रीरामका तलुवामा खाक्सी दल्दै भेटिन्छन् । कोही क्षार समुद्र तर्न 'अन योर मार्क गेट सेट...' को पोजिसनमा बसेर श्रीरामचन्द्रजीबाट 'गो'को आदेश पर्खिरहेका हुन्छन् । कोही पुच्छरमा कपडा बेरेर पेट्रोलको ड्रममा चोप्दै हुन्छन् । कोही पुच्छर सल्काउन सलाई कोर्दै हुन्छन् । कोही सल्काउने ठाउँको खोजीमा झ्याल, ढोका टुँडाल, दलिन नियाल्दै हुन्छन् । अचेल हनुमानजीहरुको सक्रियता बढेको देख्दा यो मुलुक फड्को मारेर लङ्कै भइसकेछ कि जस्तो पो लाग्छ । लङ्कामा नि समृद्धिको खुबै चर्चा हुन्थ्यो रे ! यता नि चर्चा चल्न थाल्या छ ।

उहिले त्रेताजुगका हनुमानजी र अहिलेका हनुमानजीको शारीरिक बनोटमा केही फरक छ । पहिलेका हनुमानजीहरुका लामा पुच्छर हुन्थे । अहिलेका हनुमानजीहरु आफैं ‘रघुनाथजी’का पुच्छर हुन्छन् । पहिलेका हनुमानजीहरु द्रोणाचल पर्वत बोक्थे । अहिलेका हनुमानजीहरू पार्टीका झन्डा बोक्छन् । परिआए आफ्ना रघुनाथ नेताजीलाई नै बोक्छन् । रघुनाथ नेताज्यूलाई केही बिमार आए वा अनिष्ट भए सञ्जीवनी बुटी खोज्न द्रोणाचल जाँदैनन् बरु खुद ‘रघुनाथजी’का इच्छा र आज्ञाले रघुनाथजीलाई बोकेर दिल्ली, थाइल्यान्ड वा अमेरिका कुद्छन् । उहिलेका हनुमानजी बानर प्रजातिका थिए तर व्यवहार मान्छेको देखाउँथे । अहिलेका हनुमानजीहरू ‘नर’ प्रजातिका हुन्छन् तर व्यवहार बाँदरको देखाउँछन् ।

हनुमानजीहरुको बढ्दो हनुसंख्यासँगै अचेल रामचन्द्रजीहरुको पनि बिगबिगी बढेको छ । हनुमानजीहरुका भक्ति र तपको प्रभावस्वरूप अचेल एकसेएक रामचन्द्रजीहरुका औतारहरु प्रकट भइरहेका छन् । राजनीति, प्रशासनदेखि संघसंस्था, शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्र, पत्रकारिता, कला, साहित्यसम्म जताततै हनुमानजी र रामचन्द्रजीहरुको जगजगी देख्न सकिन्छ । जताततै अहिले रामलीला र रामचन्द्रजीका भक्तहरुको हनुलीलाले उत्पात छ ।

उहिले हनुमानजीहरु श्रीरामका मात्रै भक्त हुन्थे । अचेल रावणका पनि भक्त हुन्छन् । अझै भनुँ भने अहिले रामभक्त हनुमानभन्दा रावणभक्त हनुमानहरु ज्यादा देखिन्छन् । त्यसो त अचेल रामैका पनि १० टाउका देखिन्छन् । टाउकै १० नभए नि १० जिब्राचाहिँ पक्का । एकै श्रीरामका १० कुरा । अचेल राम र रावणका भेद सकिएका हुन् कि खुद रामले नै रावण अवतार लिएका हुन्— ‘कन्फ्युज’ छ ।

अचेलका हनुमानजीहरु बडा अनौठा प्राणी लाग्छन् । उहिलेका हनुमानजीको जस्ता पुच्छर त हुँदैन हुँदैन । तिनमा बुद्धि-विवेकसमेत हुँदैन । उहिलेका बाँदरमा मान्छेको जस्तै बुद्धि र विवेक पलाएर तिनी हनुमानजी बने । अहिलेका मान्छेहरुमा बाँदरमा जस्तै बुद्धि र विवेक भएर हनुमानजी बने । हनुमान बन्न कि त बाँदरको मानवीकरण हुनुपर्दो रहेछ, कि मानवको बाँदरीकरण । कलिजुगे हनुमान हुन गृहस्थीले संन्यासी हुन टुप्पी काटेजस्तै उसले मान्छेले आफूभित्रको मानवीय स्वभाव काट्नुपर्दो रहेछ । अनि आफ्नो खोपडीभित्रको दिमाग भन्ने वस्तुलाई मिल्काएर ‘ख्वामित’को दिमागअनुसार चल्नुपर्ने रहेछ । त्यसपछि मानवले ‘हनुमानत्व’ प्राप्त गर्दो रहेछ ।

हनुमानत्व प्राप्त भएसि आँखाले देखेका र मनले बोध गरेका सबै कुरा भ्रम हुँदो रहेछ । संसारका एकमात्र सत्य आफ्ना श्रीरामजी हुनुहुँदो रहेछ । उहिलेका हनुमानजी पहाडै बोक्दा नि फुर्ती लाउँदैनथे । अचेलका हनुमानजीहरु जाबो झन्डा बोक्दा नि अरुलाई मान्छे गन्दैनन् ।

हनुमानजीहरुमध्ये पार्टीका हनुमानजीहरु सबैभन्दा विशिष्ट श्रेणीका हनुमानजी हुन् । लाग्छ– उनीहरूले नै उहिलेका हनुमानजीले पहाड थामेझैं यो मुलुक थामेका छन् । उनीहरुको सोचाइमा उनीहरुभन्दा फरक विचारका, उनीहरुले भन्दा फरक श्रीरामजी मान्ने, सबै पृथ्वीका भार हुन् । उहिलेका हनुमानजीले बोकेका ठूलो गदाजस्तै । गदाकै कुरा गर्दा नि उहिलेका र अहिलेका हनुमानमा फरक छ । उहिलेका हनुमानजी गदा बोक्थे, अहिलेका गधा ।

हनुमानत्व प्राप्त गरेसि कालोलाई कालो भन्नु हुन्न— यदि श्रीरामजीले त्यसलाई कालै हो भन्नुहुन्न भने । सेतोलाई सेतो हो भन्नु हुन्न यदि श्रीरामजीले त्यसलाई सेतै हो भन्नुहुन्न भने । यदि श्रीरामजीले कालोलाई सेतो भन्नुभो भने त्यो कालो हैन, सेतै हो । फेरि सेतोलाई कालो भन्नुभो भने त्यो सेतो हुन्न, कालै हो । हनुमान चालिसामा कालो र सेतो आँखाले देखेर छुट्टिँदैन, श्रीरामले भनेर मात्रै छुट्टिन्छ । श्रीरामको बोली यो चराचर जगतको अन्तिम सत्य हो । गलत त्यो बेलासम्म मात्रै गलत ठहरिन्छ, जब त्यसमा श्रीरामजीको संलग्नता देखिँदैन । सही त्यो बेलासम्म मात्रै सही रहन्छ, जबसम्म त्यहाँ श्रीरामजीको संलग्ना देखिन्छ, ठहरिन्छ । हनुमानजीको मान्यतामा सही र गलत, सत्य र झुट भन्ने कुरा श्रीरामजीको अनुकूलता र प्रतिकूलता हो ।

आधुनिक हनुमान चालिसामा एउटै चुनाव श्रीरामजी वा उनको फौजले जित्यो भने त्यो निष्पक्ष र धाँधलीरहित हुन्छ । त्यही चुनाव श्रीरामजी वा उनको फौजले हाऱ्यो भने त्यो घोर धाँधली हुन्छ । श्रीरामजीले कसैको अगाडि शिर झुकाउनु भो भने त्यो श्रद्धा वा महानता हुन्छ । उहाँइतरकाले परेला उँधो झारे नि लम्पसारवाद हुन्छ । श्रीरामजीले नदीनाला बेच्नुभो भने नि ‘चलाखीपूर्ण कूटनीति’ हुन्छ । अरुले प्राकृतिक स्रोतमा द्विपक्षीय हितका कुरा गरे नि राष्ट्रघात हुन्छ । श्रीरामजीहरु निरंकुशता र दमनका बाबजुद पनि ‘जनप्रेमी’ हुन्छन् । अरुले लोकतन्त्रकै लागि लडे नि जनविरोधी हुन्छ । श्रीरामजीको समर्थन पायो त सरकार रामराज्य, विरोध भयो त शिखण्डी । अरुले कमाए भ्रष्टाचार, श्रीरामजीले भ्रष्टाचार नै गरे नि आर्थिक क्रान्ति ।

उहिलेका हनुमानजीभन्दा अहिलेका जटिल छन् बुझ्नलाई । उपद्र्याहा पनि । उहिलेका हनुमानजीले लंका तहसनहस गरेथे, अहिलेका हनुमानजीले आफ्नै देश ! देशलाई हनुमानजीहरुबाट बचाऊँ । श्रीरामजीहरुलाई अयोध्या फर्काऊँ ।

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत ३, २०७४  ०९:४७
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
cg detailcg detail
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC