काठमाडौं । सोमबार निधन भएका डा. उपेन्द्र देवकोटालाई विभिन्न क्षेत्रका व्यक्तिहरुले बाँसबारीस्थित न्युरो अस्पतालमा पुगेर श्रद्धाञ्जली व्यक्त गरे । देवकोटालाई श्रद्धाञ्जली दिन उच्चपदस्थ व्यक्तिदेखि सर्वसाधारणको ठूलो भीड लागेको थियो । डा. देवकोटाको शव मंगलबार नै अन्त्यष्टि गरिएको छ ।
डा. देवकोटाको इच्छाअनुसार नै उनको निधनपछि दौरा सुरुवाल, ढाका टोपी र कोट लगाइएको थियो ।
यसैबीच डा. देवकोटालाई श्रद्धाञ्जली दिन पुगेका सबै शुभेच्छुकका आँखा रसाएका थिए । शुभेच्छुककै भीडमा थिइन् तीन नम्बर प्रदेश प्रमुख अनुराधा कोइराला । उनी एउटा हातमा फूलको गुच्छा बोकेर अर्को हातले साडीको सप्कोले आँखा पुच्दै उपेन्द्र देवकोटाको पार्थिव शरीर क्षेउमा पुगिन् । श्रद्धाञ्जली दिइन् र मिनेट मौन धारण गरिन् । त्यसपछि पनि उनका आँखामा आसु रोकिएन । देवकोटाको पार्थिव शरीर छेउमा उनकी श्रीमति डा. मधु र छोरीहरु मेधा, बसुधा र मञ्जरी थिए । उनीहरुलाई अँगालो हालेर भक्कानिइन् कोइराला ।
धैरै समयसम्म पनि उनले आफ्नो आँशु रोक्न सकिनन् । उनले डा. देवकोटासँगका सम्झना सुनाइन्, “२००३ मा डा. देवकोटा र म एउटै मन्त्रीमण्डलमा थियौं । उहाँ र म स्वास्थ्यको वार्तामा सँगै बसेका थियौं । उहाँ एकदम अनुशासित र कहिलै कसैलाई केही नभन्ने व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । त्यहाँदेखि उहाँ र म राम्रो साथी भएका थियौं । उहाँ र म सँगै बसेर स्वास्थ्य विमा कार्यक्रम ल्याउनुपर्छ भनेर विधेयकसमेत ल्याएका थियौं । उहाँजस्तो सर्जनको देशले खाँचो महसुस गरेको छ ।”श्रद्धाञ्जलीका लागि पुगेका पूर्वप्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले पनि आफ्ना सहपाठीलाई सम्झिए, “उहाँले र मैलै अस्कल क्याम्पसमा ८ वर्ष सँगै बिताएका थियौं ।”
अर्का पूर्वप्रधानमन्त्री लोकेन्द्रबहादुर चन्दले डा. उपेन्द्र देवकोटा स्वास्थ्यमन्त्री हुँदा आफ्नो पेसागत मात्र होइन, अन्य क्षेत्रमा पनि त्यति नै सक्रिय रहेको बताए । “उहाँले धैरै मानिसलाई नयाँ जीवन दिनुभयो तर उहाँलाई बचाउन सकेनौं ।”
वातावणमन्त्री लालबाबु पण्डितले नेपालका सक्रिय कुशल चिकित्सकले राष्ट्र निर्माणमा पुर्याएको योगदानलाई सम्झिनुपर्ने बताए ।
वरिष्ठ आँखा रोग विशेषज्ञ डा. सन्दुक रुइतले नेपाली हुँ भनेर देश र विदेशमा चिनाउन सक्ने शक्ति देवकोटामा भएको बताए । “उहाँ खोज गर्ने राम्रो सर्जन र राम्रो शिक्षक हुनुहुन्थ्यो । हामीले राम्रो चिकित्सक गुमाएका छौं,” उनले भने ।
स्वास्थ्य राज्यमन्त्री पद्मा अर्यालले देवकोटाको योगदानलाई प्रेरणाका रुपमा लिएर विभिन्न क्षेत्रको विज्ञ निर्माण गर्नका निम्ति ध्यान दिनुपर्ने बताइन् ।
डा. भगवान कोइरालाले डा. देवकोटाको न्युरो क्षेत्रमा विषेश योगदान रहेको बताए । “न्यूरो क्षेत्रमा नेपालमा विशेषज्ञ कम र भएका विशेषज्ञ पनि विदेश बस्ने प्रवृत्ति बढ्दो छ, तर उहाँ नेपालमा नै केही गर्नुपर्छ भनेर यहीँ बस्नुभयो,” उनले भने ।
वरिष्ठ न्यूरो सर्जन डा. वसन्त पन्तले डा. देवकोटा एसियाकै अब्बल चिकित्सक रहेको र न्यूरो क्षेत्रमा उनको योगदान सधैं सम्झिइने बताए ।
यसैबीच दिवंगत भएका वरिष्ठ नशारोग विशेषज्ञ प्रा.डा. उपेन्द्र देवकोटाको अपरान्ह पशुपति आर्यघाटमा अन्त्यष्टि गरिएको छ । डा. देवकोटाको पार्थिव शरीरमा पत्नी डा. मधु देवकोटा, छोरीहरु मेघा, बसुधा र मञ्जरीले दागबत्ती दिए । डा. देवकोटाको शव तीन छोरीहरू नै काँध हालेर आर्यघाट पुगेका थिए ।
देवकोटाको विद्युतीय माध्यमबाट शवदाह गरिएको छ । अन्त्यष्टिका क्रममा सशस्त्र प्रहरीको एक टुकडीले सलामी अर्पणसहित देवकोटाको अन्तिम बिदाइ गरेको थियो । देवकोटा निवास हेपाली हाइटमा पत्नी डा. मधु देवकोटा तथा छोरीहरु मेघा, बसुधा र मञ्जरीले काजकीरिया गर्नेछन् ।
काजकीरिया ७ दिनमा सम्पन्न हुने अस्पतालले जनाएको छ । यसअघि उनलाई सर्वसाधारणदेखि राजनीतिक दलका नेताहरु तथा अन्य उच्चपदस्थ व्यक्तिहरुले अन्तिम विदाइ गरेका थिए । स्वर्गीय देवकोटाको शीरमा नेपाली ढाका टोपी लगाइएको थियो । डा. देवकोटाको इच्छा अनुसार नै निधनपछि दौरा, सुरुवाल, ढाका टोपी र कोट पनि लगाइएको थियो ।
पित्तथैलीको क्यान्सरबाट पीडित डा. देवकोटा स्वदेशमै देहत्याग गर्ने इच्छा बमोजिम बेलायतबाट नेपाल फर्केका थिए । डा. देवकोटाकै इच्छाअनुसार गत हप्ता उनलाई गोरखास्थित आफ्नो जन्मघरमा लगिएको थियो ।