काठमाडौं । आइतबार (आज) पेश गर्ने भनिएको पुँजी बजार सुधार प्रतिवेदन बुधबारमात्र आउने भएको छ । मुद्रा र पुँजी बजारमा देखिएका प्रवृत्तिहरुको समग्र अध्ययन गरी सुझाव पेश गर्न गठित समितिले बुधबार प्रतिवेदन बुझाउने भएको हो ।
समितिले आफ्नो प्रतिवेदन अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडालाई बुझाउनेछ । वित्तीय स्थायित्व कायम गर्न तथा उत्पन्न समस्याको पहिचान र समाधानका उपाय अध्ययन गर्न गठित समितिले आइतबार प्रतिवेदन बुझाउने भनिएको थियो । तर, शुक्रबार तयार हुने भनिएको प्रतिवेदनको मस्यौदा निर्माणको काम नसकिएकाले ढिलो हुने भएको समितिका एक सदस्यले बताए ।
उनका अनुसार प्रतिवेदन बुधबारसम्म तयार हुनेछ । बाह्रखरीसँग कुरा गर्दै उनले अर्थतन्त्रको यस्तो महत्वपूर्ण दस्तावेज तयारी एक हप्तामा नसकिने भएकाले समतिको म्याद थपिएको बताए । उनका अनुसार पुँजीबजार, बीमा, सहकारी, बैंकिङ तथा वित्तीय संस्थालगायत सम्पूर्ण आर्थिक क्षेत्र समेटेर प्रतिवेदन ल्याउन लागिएको छ । उनले भने, “यो प्रतिवेदन अर्थतन्त्र र पुँजीबजार विकासको मार्गनिर्देशक दस्तावेजको रुपमा आउन लागेको छ ।”
नेपाल राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर शिवराज श्रेष्ठको संयोजकत्वमा गठित समिति प्रतिवेदनमा समेट्ने विषयमा छलफल गरी हाल मस्यौदा तयार गर्ने क्रममा छ । ब्याजदर बढ्ने र सेयर बजार घट्ने समस्या उत्पन्न हुन थालेपछि गठित समितिले दुवै समस्या सम्बोधन गर्ने गरी प्रतिवेदन पेश गर्न लागेको हो ।
कार्यदलले सेयर बजारलाई दीर्घकालीन रुपमा व्यवस्थित र दिगो बनाउन आवश्यक नीतिगत व्यवस्था र ब्याजदर नियन्त्रणका लागि केही विशेष व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझाव दिने तयारी गरेको छ । यसअघि सेयर बजार सुधार तथा विस्तारका लागि भन्दै लगानीकर्ताको एक समूह अनसनरतमा बसेको थियो । लगानीकर्ता दबाब समूहले विभिन्न १४ बुँदे माग सरकारसामु राखेको थियो ।
दबाब समूहको दबाबपछि गठित समितिले समूहका तीन सदस्यलाई समितिमा आमन्त्रित सदस्यको रुपमा बोलाएको थियो । शुक्रबार भएको बैठकपछि समितिले समूहले राखेका मागमध्ये १२ बुँदा कार्यान्वयन गर्ने प्रतिवद्वता जनाएको थियो ।
शुक्रबार बसेको लगानीकर्ता दबाब समूह र अर्थ मन्त्रालयबीच भएको वार्तामा अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाको राजीनामा र बीमा कम्पनीको लाइसेन्स विषयबाहेक अन्य बुँदाका मागमा सहमति जुटेको हो ।
समितिमा अनसनरत लगानीकर्ताको तर्फबाट सेयर लगानीकर्ता संघका अध्यक्ष उत्तम अर्याल, नेपाल पुँजीबजार संघका महासचिव नयन बाँस्तोला र सेयर लगानीकर्ता दबाब समूहबाट तिलक कोइरालालाई राख्ने सहमति भएको थियो । यससँगै अर्थमन्त्री खतिवडाद्वारा गठित समितिमा अब धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष डा. रेवतबहादुर कार्की, नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष ज्ञानेन्द्र ढुंगाना, नेपाल इन्भेस्टर्स फोरमका अध्यक्ष अम्बिकाप्रसाद पौडेल र अर्थ मन्त्रालयका सहसचिव उत्तरकुमार खत्रीसहित आठ जना भएका छन् ।
समितिले सेयर बजार र ब्याजदरका अल्पकालीन भन्दा दीर्घकालीन समस्या पहिचान गरी समाधान गर्न निर्देशन दिन लागेको बताइएको छ । अर्थतन्त्र र सेयर बजारलाई सम्बोधन गर्न समितिले प्रतिवेदनमा कर्जा, निक्षेप तथा कोर पुँजी (सीसीडी रेसियो) ८० प्रतिशतको अनुपात हेरफेर गर्ने सुझाव दिन लागेको छ ।
प्रतिवेदनमा पुनर्कर्जा कोषमा रकम बढाउने, सेयर बजार लगानीकर्तालाई ब्रोकरमार्फत् मार्जिन लेन्डिङ उपलब्ध गराउने, संस्थागत निक्षेपमा कडाइ गर्नेलगायत सुझाव राखिने भएको हो ।
यसैबीच समितिको शनिबार बसेको बैठकमा आफूहरुलाई सहभागी नगराएको भन्दै सेयर लगानीकर्ता दबाब समूह पुनः अनशनमा बसेको छ । दबाब समूहको तर्फबाट ३ जनालाई सहभागी गराउने भनिएपनि शनिबार हस्ताक्षरका लागि राष्ट्र बैंकमा बोलाइएका नयाँ सदस्यहरुलाई बैठकमा बस्न नदिएपछि उनीहरुले पुनः अनसन सुरु गरेका हुन् ।
आमरण अनसनको तयारी
एक सातादेखि रिले अनसनमा रहेको दबाब समूहले अनसनको रुप परिवर्तन गर्ने भएको छ । समितिले प्रतिवेदन बनाउन ढिलाइ गरेपछि लगानीकर्ताको सो समूह आमरण अनसनको तयारीमा रहेको छ ।
दबाब समूहका सदस्य तथा सेयर लगानीकर्ता संघ नेपालका उपाध्यक्ष ताराप्रसाद फुल्लेलका अनुसार समितिले पूर्वनिर्धारित समयमा प्रतिवेदन तयार पार्न नसकेपछि दबाब समूह आमरण अनसन बस्न लागेको हो ।
उनले भने, “समितिमा हामीलाई बोलाइयो, हाम्रो कुरा सुनियो र हाम्रा माग सम्बोधन गर्ने पनि भनियो । तर, आइतबार अर्थमन्त्रीसामु पेश गर्ने भनिएको प्रतिवेदन बनाउन ढिलाइ गरिएकाले हामीले आमरण अनसनको तयारी गरेका हौं ।”
लगानीकर्ताहरु मंसिर २३ गतेदेखि विभिन्न १४ बुँदे माग राखेर रिले अनसनमा छन् ।