site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
विचार
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Ghorahi CementGhorahi Cement
राजनेताका गुण सरकारको नेतृत्व
Agni Group
Global Ime bank

राजनीतिक नेतृत्व वा राजनेताको सफलताका लागि कस्ता गुण आवश्यक पर्छन् भन्नेबारेमा धेरै लेख लेखिएको र विचार व्यक्त भएको पाइन्छ । हुन त यो कुरा ठाउँ र समयअनुसार फरक पर्ने अनि सोहीअनुसार निर्धारण हुने कुरा पनि हो । महात्मा गान्धी, जर्ज वासिङटन, अब्राहम लिंकन, नेल्सन मण्डेला, विन्स्टन चर्चिलजस्ता संसारका केही चर्चित राजनेताको जीवनी, काम र तिनका गुण र विशेषतालाई एकै ठाउँमा राखेर गहिरोसँग हेर्दा एउटा चाखलाग्दो निष्कर्षमा पुग्न सकिन्छ ।
यसअनुसार पहिलोमा प्रतिबद्धता र समर्पण, दुईमा साहस र सही योजना गर्ने क्षमता, तीनमा ज्ञान, दूरदृष्टि र स्पष्टता आवश्यक देखिन्छ । त्यसपछि आउँछन् भाषणकला, उत्प्रेरणा क्षमता आदि आदि । यी गुणहरूको महत्त्वमा कुनै द्विविधा त छैन तर सँगै देश, काल र परिस्थिति अर्काे महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । यसले आफ्नो आवश्यकताअनुसार राजनेताको गुण परिभाषित गर्छ । माथिका कुराको सर्वकालिक वैधता (युनिभर्सल भ्यालिडिटी) हुँदाहुँदै पनि नेपालको वर्तमान सन्दर्भमा राजनेतामा जनताले देख्न चाहेको कुराको छुट्टै सूची तयार गर्न सकिन्छ । अर्थात्, नेपालीले सम्भावित राजनेताबाट खोजेको आवश्यक योग्यताको सूची तयार गर्न सकिन्छ ।
नेपालमा राजनेताको लागि सामान्य जनजीवनबाट आएको व्यक्तिभन्दा अलिक भिन्न खालको पृष्ठभूमि र व्यक्तित्व भएको व्यक्तिको खोजी हुने गरेजस्तो देखिन्छ । यसका अतिरिक्त खोजिने कुरा त्याग र उत्सर्ग हो । आफ्नो नाममा छाता र सुराहीबाहेक कुनै सम्पत्ति नभएका, आफ्नो लक्ष्यमा हिँड्दै गर्दा बिहे र घरजम गर्नसमेत नभ्याएका भनेर चिनिएका कृष्णप्रसाद भट्टराई राजनेताका रूपमा स्थापित भएका थिए ।
तेस्रोमा आजभोलि आएर नेतामा विशिष्ट ज्ञान, पढाइ र अनुभवको पनि खोजी हुन थालेको छ । त्यसपछि भनेको आचरण, संस्कार, प्रस्तुति, दैनिकी, संगत र सहयोगी वृत्त आदि कुरामा पनि धेरै विचार गर्न थालिएको छ । यी सबै कुरा उपयुक्त र उचित त हुन् तर सबैभन्दा पहिलो र दोस्रो गुण भएको व्यक्ति पाउन निकै कठिन हुन्छ । विगत बीस – तीस वर्षमा तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रदेखि विभिन्न नेता चर्चाको चुलीमा रहे तर तिनको राजनेता बन्ने बाटो अधुरै टुंगियो ।
धेरैका हकमा पत्नी, छोराछोरी, परिवार एवं आसेपासेको क्रियाकलाप र ती नेताले तिनको इच्छापूर्तिको लागि आफ्नो पदीय दायित्व बिर्सेर गरेको कृपाको घटना सार्वजनिक हुनेबित्तिकै तिनको बनेको छवि पनि सखाप हुने गरेको देखिन्छ । त्यसो हुनु अनुचित पनि हैन । तर प्रश्न के भने, परिवार नै नभएको वा परिवारको पटक्कै केही नहेर्ने लोभ, पापबाट मुक्त नेता पाउन यो देशले अर्काे एक युग कुर्न सक्छ ? प्रस्ट छ, किसुनजीमा देखिएको सम्भावनाले मूर्तरूप लिन पाएन र त्यसले किसुनजीलाई त के भयो र देशले एउटा सुन्दर सम्भावनालाई आफ्नो हातबाट युगौंपछाडि धकेल्यो ।
त्याग र उत्सर्गको यस्तो बढी खोजी गर्ने हाम्रो सामाजिक मनोविज्ञान निकै चाख लाग्ने खालको छ । यसो भनिरहँदा कतिको मनमा के प्रश्न उठेको हुनसक्छ भने के त्यसो भए हाम्रो समाजमा त्याग, परोपकार, सदाचारजस्ता गुण स्थापित हुन थालेको हो त ? तर, वास्तविकतामा त्यसो हो भन्ने देखिन्न । भ्रष्टाचार, अनियमितता, जथाभावी, अधिकारको दुरुपयोगको शृंखला दैनिक जनजीवनमा तलैसम्म घुसेको देखिन्छ । सानोतिनो अनियमितता सेवा दिने र सेवाग्राही दुवैका लागि सामान्य भइसकेको छ । समाजमा भ्रष्टाचारविरुद्ध खुलेर बोल्नेको जमात धेरै सानो छ । अब प्रश्न उठ्छ – यो समाजको द्वैध मानसिकता कसरी त ?
यो बुझ्न नेपाली सामाजिक मनोविज्ञानको दुई परस्परविरोधी (तात्कालिक र दीर्घकालिक) रणनीति बुझ्नुपर्छ । ज्यादाजसो मान्छे के चाहन्छन् भने समाजमा न्याय स्थापित होस्, शान्ति होस्, मिलेर बस्न सकियोस् । विद्यमान स्थिति त्यसअनुकूल छैन । दिनदिनका क्रियाकलापमा भ्रष्टाचार, अनियमितता, जथाभावी, अधिकारको दुरुपयोग देख्नु वा भोग्नुपरेको छ । हाम्रो मनोविज्ञानले भनेको हुन्छ – यो सब खराबी म एक्लैले परिवर्तन गर्नसक्ने हैन, त्यसैले समाजमा अरूसरह भएर बाँच्न अहिलेका लागि यसैभित्र पस्नुबाहेक अर्काे उपाय छैन । यसरी र यसकारण दैनिक जीवनमा भ्रष्टाचार, अनियमितता, जथाभावी एवं अधिकारको दुरुपयोग संस्थागत हुँदै गइरहेको छ । हो, यसैको अर्काे पाटोमा जोडिन आउँछ त्यागी एवं उदाहरणीय नेताको खोजीको कुरा जसले माथि भनेजस्तो खराबीको अन्त्य आफैंबाट सुरु गरोस् र गर्ने हिम्मत राखोस् ।
अहिलेको सरकारको परिस्थिति र राजनेतामा देखिने गुण र सरकारमा जुन नेतत्व छ यसबाट राजनेतामा हुनुपर्ने गुणहरुको खोजी गर्दा दशांश पनि भेट्न गाह्रो भइरहेको छ । 
नेपाली जनताले धेरै ठूलो सङ्घर्षपछि संघीय लोकतान्त्रिक संविधान लेखेका छन् । अनि  दुईतिहाइ बहुमतको सरकार पनि पाएका छन् । त्यसमा केही आशा र भरोसा नेपाली जनतासँग थिए । देशको अर्काे ठूलो दल नेपाली कांग्रेस प्रतिपक्षमा रहेर सत्तालाई नजिकबाट नियालीरहेको छ ।  प्रधानमन्त्री केपी ओली सरकारका प्रतिपक्षको विश्वास जित्नुको सट्टा जनता र कांग्रेसलाई चिढाउने, बिच्काउने र उत्तेजित पार्ने खालका अभिव्यक्ति र क्रियाकलापले नेपाली राजनीतिलाई थप जटिल परिस्थितिमा लगेको देखिन्छ । 

नेपाली जनता शान्ति चाहन्छन् र स्थायी शान्तिका पक्षधर पनि हुन् । आफ्नो हकअधिकार सुनिश्चित गर्न कैयौं नागरिकले सहादत प्राप्त गरेको सबैले थाहा पाएकै हो । तसर्थ, जनताले मतदान गरेर निर्वाचित गरेको दुई तिहाईको सरकारी नेतृत्वबाट थुप्रै आशा र भरोसा गरेका हुन् । एउटा राजनेताले गर्ने अति महत्त्वपूर्ण कार्य जनतालाई शान्ति र सुरक्षा दिनु हो । तर त्यो देखिन पाएको छैन । 
देशमा अहिले विकृति र विसंगतिले प्रश्रय पाएको छ । लोकतन्त्रको जग खलबलिएको छ । देशमा राणा शासनको शैलीमा दुईतिहाइको घमण्डले संविधानमाथि खेलबाड भएको छ । अधिकार र अख्तियारको दुरुपयोग गर्दै संविधानको धारालाई कुल्चँदै संविधानका धाराहरु माथि खेलबाड र प्रहार भइरहेको छ । प्रधानमन्त्रीले सुनाएको तथ्यांकले जे भने पनि उपभोक्ताहरुको ढाड भाँचिने गरी दिनहुँ चर्काे मूल्य वृद्धि भएको छ ।  शान्ति सुरक्षाको स्थिति खस्कँदो छ । हत्या, हिंसा, बलात्कारका घट्नामा वृद्धि भएको छ । कालोबजारी र तस्करी दिन दुईगुना रात चौगुनाले बढेको छ । 
भ्रष्टाचार सम्बन्धी शुन्य सहिष्णुताको कुरा गर्ने प्रधानमन्त्री ओली र मन्त्रीहरू राजाले बक्सिस दिएजस्तै आफ्ना आसेपासे र गाँसेहरुलाई राज्यको ढुकुटीको पैसा बाँडिरहेका छन् । वाइडबडी प्रकरणले युवामा निरासा जागेको छ । यो सुनिरहँदा हुकुमी शासनको अनुभूति भइरहेको छ । त्यसकारण राजनेतामा हुनुपर्ने गुण कत्ति पनि नभएको शंका लागिरहेको छ ।
राजनेताले सपना देख्न पाइन्छ र सपना बाँड्न पनि पाइन्छ तर, सपना बाँड्न पाइन्छ भन्दैमा सस्तो लोकप्रियताका लागि जे पनि बोल्न पाइँदैन । सबैले सुन्यौ तुइन विस्थापित गरेर केबलकार बनाउने, तातोपानी कुण्डबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने, हावाबाट बिजुली निकाल्ने, काठमाडौंमा विद्युतीय रेल चलाउने, घरका चुलामा पाइपबाट ग्यास दिने । के गर्दैछ प्रधानमन्त्री ! यी सपनाहरु कहाँ विलय हुँदैछन् ?
आफुले देखेको सपना सकार पार्न राजनेताले आवश्यक पहल गरिरहनुपर्छ । तर, उत्तरतिर सपना बाँडेर पश्चिमतिर बग्ने नेतृत्वसँग नेपाली जनताले आश गर्ने कि नगर्ने ? उनको कार्य सम्पादन शैलीबाट प्रस्ट हुन्छ । 
देशको चौतर्फी विकासका निम्ति  गरिब जनतालाई केन्द्रविन्दुमा राखेर गरिबी न्यूनीकरण गरी त्यागको भावना देखाएर सक्षम नेतृत्व दिन सकियो भने प्रमाणित राजनेता । राजनेताको सूचीमा अटाउने कि छुट्ने प्रधानमन्त्री ओलीको रोजाइ ।
९उपाध्यक्ष, नेपाल तरुण दल, बैतडी०
 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: बिहीबार, पुस २६, २०७५  २३:५९
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
ICACICAC