काठमाडौं । शनिबार महानगरीय प्रहरी वृत्त थानकोटले अटोमेटिक पेस्तोल दुई थान र गोली २० राउन्डसहित विप्लव समूहको ‘एसटीएफ’ कार्यकर्ता पक्राउ गरेको छ । पक्राउ पर्नेमा ललितपुर कोन्ज्योसम गाउँपालिका–२ बस्ने २८ वर्षीय मुनाल भन्ने सुलभ लामा छन् । चन्द्रागिरी नगरपालिका–२ नागढुंगास्थित चेकप्वाइन्टबाट अटोमेटिक पेस्तोल दुई थान र गोली २० राउन्डसहित लामा पक्राउ परेका हुन् ।

धादिङबाट काठमाडौं आउँदै गरेको बा २ ख १९८० नम्बरको बस जाँच गर्ने क्रममा बसमा सवार लामाको साथमा रहेको झोला जाँच गर्ने क्रममा झोलाभित्र उक्त पेस्तोल तथा गोली लुकाइराखेको अवस्थामा फेला परेको हो ।
उनको साथबाट उषा लेखिएको ९० एमएलको तेल रहेको बोतल दुई थान, बाइनाकुलर एक थान, मोबाइल पाँच थान तथा विभिन्न सम्पर्क नम्बरहरु भएको डायरी तथा कागजातहरु समेत प्रहरीले बरामद गरेको छ ।

के हो ‘एसटीएफ’ ?

एसटीएफ भनेको ‘स्पेसल टास्क फोर्स’ हो । एसटीएफ विशेष कार्यदल वा कमान्डो समूह हो । यसका कैयौं गतिविधि गोप्य हुन्छन् । राज्यका सुुरक्षा फौजको पनि एसटीएफ फोर्स हुन्छ । यो जतिबेला पनि प्रयोग हुँदैन । विशेष अवस्थामा यसको प्रयोग हुन्छ । नेपाल प्रहरीको एसटीएफलाई केन्द्रीय प्रहरी विशेष कार्यदल अन्तर्गत राखिएको छ ।

यसले मुख्यतः अहिले विप्लव समूहविरुद्ध ‘सर्च एन्ड अरेस्ट’ अपरेसन सञ्चालन गर्ने, लङ रेन्ज पेट्रोलिङ गर्ने, महत्वपूर्ण सूचना संकलन गर्ने लगायतका जोखिमपूर्ण कार्य गर्छ । प्रहरीसँगै नेपाली सेना, सशस्त्र प्रहरीको पनि यस्तो प्रकारको विशेष फोर्स हुन्छ । यो समूह कमान्डो तालिमप्राप्त हुन्छ ।

सुरक्षा संयन्त्रले राज्यविरुद्ध हुने आक्रमण, अपराध नियन्त्रण लगायतमा यसको ‘एसटीएफ’ फोर्सको परिचालन गर्छन् भने विद्रोही समूहले त्यसको ठिक विपरीत । विश्वका विभिन्न मुलुकमा रहेका विद्रोही वा आतंकवादी संगठनले ‘एसटीएफ’ फोर्सलाई विस्फोट गराउने, भौतिक आक्रमणमा संलग्न गराउने, राज्यसँगको सम्भावित मुठभेडका लागि तयार गराउने गरेको एक उच्च प्रहरी अधिकारी बताउँछन् । उनका अनुसार विप्लव समूहले पनि ‘एसटीएफ’ फोर्स गठन गरेको छ । विद्रोही समूहको ‘एसटीएफ’ फोर्स गोप्य रहन्छ । सबै नेता–कार्यकर्तालाई यसको जानकारीसम्म हुँदैन । एक अधिकारी भन्छन्, ‘‘विद्रोहीको एसटीएफले विस्फोट गराउने र आफ्ना विरोधीको पहिचान गरेपछि सुटआउट नै गर्ने हो ।’’

एसटीएफ’ फोर्समा युवा, प्रतिरोध गर्नसक्ने, भाग्न सक्ने, शारीरिक रुपमा समेत फिट व्यक्तिलाई राखिन्छ । यसले गर्ने अपरेसन र कारवाही पठाउने कमान्डर र फिल्डमा जाने व्यक्तिबाहेक अरुलाई थाहा हुँदैन । महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंका वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक (एसएसपी) उत्तमराज सुवेदीका अनुसार शनिबार पक्राउ परेका लामा विप्लव समूहको ‘एसटीएफ’ फोर्सका सक्रिय सदस्य हुन् । उनी विप्लव समूहको गठनसँगै लागेको बताइन्छ । उनी युद्धकालीन कार्यकर्ता भने होइनन् । परिसर काठमाडौंका प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी) होविन्द्र बोगटीले भने, ‘‘पक्राउ परेका लामाको बारेमा अनुसन्धान जारी छ ।

उनी हार्डकोर टिमका सदस्य हुन् । केही खोल्नै मान्दैनन् । यस्ता प्रकारका कार्यकर्तालाई पक्राउ परिहाले पनि केही नखोल्नु भन्ने तालिम हुन्छ ।’’ डीएसपी बोगटीले उनको नेटवर्क लगायतको अनुसन्धान भइरहेको बताए । उनको साथबाट हतियारसँगै २० ओटा गोलीसँगै पाँचओटा मोबाइल र बाइनाकुलर समेत बरामद भएको छ । यसले विप्लव समूहले राजधानीमै कसैलाई निसाना बताएको त थिएन भन्ने आशंका जन्मिएको छ ।

कसलाई निसाना बनाउँदैछ विप्लव समूह  ?

त्यसो त विप्लव समूहले भौतिक कारबाही गर्ने नीति नलिएको दाबी गर्दै आएको छ । तर आन्तरिक रुपमा आत्मरक्षा, सन्तुलन र आक्रमणको नीति अवलम्बन गरेको छ । जसका लागि जनसेना गठनदेखि एसटीएफ फोर्ससम्म बनाएको छ ।

कतिपय स्थानमा जनप्रतिनिधिमाथि कालोमोसो दल्ने काम पनि विप्लव समूहका नेता–कार्यकर्ताले गर्दै आएका छन् । सरकारले प्रतिबन्ध लगाएको विप्लव समूहले सुरक्षाकर्मीका सुराकीलाई आफ्ना गतिविधि बन्द गर्न पटक–पटक धम्की दिँदै आएको छ ।

एसटीएफका कार्यकर्ता पक्राउ परेपछि विप्लव समूहले राजधानीमै कसैलाई भौतिक आक्रमणको निसाना त बनाएको थिएन ? भन्ने आशंका जन्मिएको छ । एक उच्च प्रहरी अधिकारीका अनुसार केही व्यक्तिलाई विप्लव समूहले भौतिक आक्रमण (ज्यान मार्नेसम्म)को योजना बनाएको छ । विप्लव समूहले केही जनप्रतिनिधि, नेतामाथि आक्रमणको योजना बनाएको बताइन्छ । शनिबार पक्राउ परेका लामालाई हातहतियार तथा खरखजनालगायत कसुरमा मुद्दा चलाउने प्रहरी तयारी छ ।