एजेन्सी । अमेजोन वन क्षेत्रलाई पृथ्वीको फोक्सो पनि भन्ने गरिएको छ किनकी विश्वको २० प्रतिशत अक्सिजन त्यहिँबाट उत्पादन हुने गर्दछ । त्यसैले जलवायु परिवर्तनका बढ्दो असरलाई कम गर्न पनि यसको भूमिका प्रमुख मानिन्छ । संयुक्त राज्य अमेरिकाको आधा बराबर क्षेत्रमा फैलिएको अमेजोन विश्वकै सबैभन्दा ठूलो ‘रेन फरेस्ट’ हो । तर यस वन क्षेत्रमा अघिल्लो वर्षको तुलनामा जुनमा मात्र ६० प्रतिशत बढी वन विनाश भएको पाइएको छ । वातावरण विद्हरुले राष्ट्रपति जेर बोल्सोनारोको नीतिको परिणाम स्वरुप यस्तो असर सुरु भएको बताएका छन् । 

अमेजोन रेन फरेस्ट नष्ट हुँदै जाने दर बोल्सोनारोको कार्यकाल सुरु भएका केही महिनामा स्थिर देखिएपनि गत मे र जुनमा भने यसले गम्भीर रुप लिएको ब्राजिलको राष्ट्रिय अन्तरिक्ष अनुसन्धान विभाग, आइएनपीइले जनाएको छ जसले स्याटलाइट मार्फत वन क्षेत्रको निरीक्षण गर्ने गरेको छ । गत महिनामा मात्र ७६९ वर्ग किलोमिटर सम्मको वन विनाश भएको आइएनपीइको डाटामा उल्लेख छ । यसको अर्थ अमेजोनमा प्रत्येक मिनेट एउटा फुटबल मैदान भन्दा ठूलो क्षेत्रका रुखबिरुवा नष्ट भइरहेका छन् । 

अमेजोन वन क्षेत्रको दुई तिहाइ भन्दा बढी भूभाग ब्राजिलमा पर्दछ । त्यसैले वातावरणीय समुहहरुले राष्ट्रपति बोल्सोनारो र उनको सरकारमाथि आरोप लगाएका हुन् । उनैले देशमा बढ्दो वन विनाशमाथिको नियन्त्रणलाई कम गराइरहेकाले अमेजोन सो अवस्थामा पुगेको बताइएको छ । वातावरण सम्बन्धी सरकारी संस्थाका प्रमुख कार्लोस रिट्टी भन्छन्, ‘कार्यकालको पछिल्लो ६ महिना, बोल्सोनारो र उनका वातावरण मन्त्रीले ब्राजिलको वातावरण सुरक्षा सम्बन्धी नीति कमजोर बनाउने प्रयास गरिरहेका छन् ।’ यसअघि ग्रिनपिसले पनि बोल्सोनारो र उनको सरकारलाई मौसम अनुकूलताका लागि ठूलो खतरा ठहर गर्दै उनको नीति वापद् ब्राजिलको अर्थतन्त्रले र विश्वले ठूलो मूल्य चुकाउनुपर्ने चेतावनी दिएको थियो । संचार माध्यम सिएनएनले ब्राजिलको वातावरण मन्त्रालयसँग यस विषयमा प्रतिक्रिया माग्दा कुनै जवाफ नआएको जनाएको छ । 

यसअघि राष्ट्रपति चुनाव प्रचार अभियानमा उनको सरकारले ब्राजिलको अर्थतन्त्रमा सुधार ल्याउने वचन दिएको थियो र उनले अमेजोनको सम्भाव्यताको पूरा उपयोग गर्ने बताएका थिए । यस्तोमा कार्यभार सम्हालेको ६ महिनापछि उनले त्यही वचन पूरा गरिरहेको जस्तो देखिएको छ । वातावरण विरुद्ध खुला वक्तव्य दिएपनि निर्वाचित भएका उनी ब्राजिलको इतिहासकै पहिला राष्ट्रपति हुन् । यस्तोमा व्यवसायी, किसान र उत्खननकर्ताहरुले यही मौकाको फाइदा उठाइरहेको बताइएको छ ।

यति मात्र नभएर सरकारले वातावरणमाथि निगरानी गर्ने निकायहरुको काममा समेत अवरोध पुर्याइरहेको छ । जस्तै ब्राजिलको वातावरण एवम् नवीकरणीय संगठन, आइबीएएमएले यसअघि ठूलो सङ्ख्यामा सरकारी बजेट कटौतिको सामना गर्नु परेको हो । २ करोड ३० लाख डलरको बजेटमा कटौति गर्नुका साथै सरकारले आइबीएएमएको २७ प्रदेश कार्यालयका लागि केबल चार अधिकारी मात्र नियुक्त गरेको हो र ती चारैजना अमेजोन वन क्षेत्र बाहिरका प्रदेशमा मात्र निरीक्षण गर्छन् । यति मात्र नभएर आइबीएएमएले २०१९ मा सञ्चालन गरेका कार्यक्रमहरुमा पनि वर्षको सुरुवातदेखि नै कमी आएको छ । 

यसअघि फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुअल म्याक्रोन र जर्मनीकी चान्सलर एन्जेला मार्केल दुवैले ब्राजिलको वातावरण सुरक्षा नीतिप्रति चिन्ता व्यक्त गरिसकेका छन् । गत शुक्रबार मात्र युरोपेली संघले संवेदनशील इकोसिस्टममा अमेजोनको वन विनाशले अतिरिक्त चुनौति थपिदिएको उल्लेख गरेको थियो ।