काठमाडौं । वैदेशिक रोजगारीका लागि ४६ लाख नेपाली भारतबाहेकका मुलुकमा रहेको पाइएको छ । आर्थिक वर्ष ०७५–७६ को जेठ मसान्तसम्म श्रम स्वीकृती लिइ ४५ लाख ९९ हजार ५६७ जना वैदेशिक रोजगारीमा गएको तथ्यांक सार्वजनिक भएको छ । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार २ लाख १८ हजार २७३ जना महिलासमेत वैदेशिक रोजगारीमा छन् ।
नेपालमा रोजगारीको उपयुक्त विकल्प नभएपछि जोखिमपूर्ण कामका लागि समेत नेपालीहरु विदेसिएका छन् । अधिकांश नेपाली खाडी मुलुक र मलेसियामा रोजगारीका लागि पुगेका छन् । त्यहाँ पुगेका कैयौं नेपालीको विचल्लीमा समेत परेका छन् । उनीहरुको उद्धारका लागि प्रहरी सहचारी नहुँदा अप्ठेरो पर्ने गरेको प्रहरीले जनाएको छ ।
करिब ३० लाख नेपाली वैधरुपमा नै खाडी मुलुकमा छन् । ठूलै संख्यामा अवैध रुपमा पनि नेपालीहरु त्यहाँ रहेका छन् । खाडीलगायतका मुलुकमा रहेका नेपालीलाई प्रहरी सहचारीको अभावमा विभिन्न समस्या आइपर्ने गरेको नेपाल प्रहरीले बताउँदै आएको छ । सहचारीले अलपत्र नेपालीको उद्धार, पुनःस्थापनामा मात्रै होइन अपराध अनुसन्धानका नेपालीको संलग्नता रहे नरहेको विषयमा पनि काम गर्न सक्ने नेपाल प्रहरीको मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्युरोका एसएसपी ईश्वरबाबु कार्की बताउँछन् ।
अहिले नेपालले भारतमा मात्रै प्रहरी सहचारी राख्ने गरेको छ । भारतमा नेपाल प्रहरीका वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक (एसएसपी)को कमाण्डमा प्रहरी सहचारी छ । प्रहरी सहचारी भएकै कारण भारतमा पटक–पटक बेचिन लागेका नेपालीको उद्धार गर्न सफल भएको प्रहरीले जनाएको छ ।
मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्युरोले खाडी र मलेसियामा प्रहरी सहचारी राख्नुपर्ने प्रस्ताव अघि सारेका छन् ।
तर सरकारले त्यसबारे कुनै निर्णय गर्न सकेको छैन । ब्युरोका एसएसपी कार्की भन्छन्,‘‘हामीले अमेरिका, क्यानडामा सहचारी मागेका होइनौं । खाडीमा लाखौँ नेपाली दाजुभाई छन् । उनीहरुका विभिन्न समस्या छन् । मलेसियाकै कुरा गर्ने हो भने त्यहाँको गुण्डागर्दीबाट नेपाली पीडित छन् । सहचारी भएको अवस्थामा हामीले त्यो कुरा त्यहाँको प्रहरीसँग समन्वय गर्न सकिन्छ ।’’
एसएसपी कार्कीले सहचारीले दुतावाससँगकै सहकार्यमा काम गर्ने बताए । राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगको प्रतिवेदनअनुसार सबैभन्दा बढी नेपाली मलेसियामा छन् । मलेसीयामा १३ लाख २० हजार नेपाली छन् भने कतारमा १२ लाख ६७ हजार नेपाली कामदार छन् । यसरी वैदेशिक रोजगारीमा जानेमध्ये खाडीका ६ मुलुक (कतार, साउदी अरब, संयुक्त अरब इमिरेट्स, कुवेत, बहराइन र ओमान) तथा मलेसिया जानेको संख्यामात्रै ४३ लाख ८९ हजार ९ र ९३ छ ।
नेपाल सरकारले संस्थागत रुपमा १ सय ७ देशमा संस्थागत श्रमस्वीकृती प्रदान गर्दै आएको छ । व्यक्तिगत रुपमा भने १ सय ७२ वटा मुलुकमा रोजगारीमा जान श्रमस्वीकृती दिने गरिएको छ ।