काठमाडौं । यौन दुर्व्यवहार प्रकरणमा मुछिएका कृष्णबहादुर महराले राजीनामा दिएपछि प्रतिनिधिसभाको सभामुख पद रिक्त भएको करिब दुई साता पुग्न लागेको छ । 

संसदको चौथो अधिवेशन असोज दुई गते मध्यरातबाट सकिएको थियो । पाँचौं अधिवेशन कहिले सुरु हुने तय भइसकेको छैन । चौथो अधिवेशन सकेर दसैं मनाइरहेका बेला सभामुख महरामाथि यौन दुर्व्यवहारको आरोप लाग्यो । आफ्नै सचिवालयमा कार्यरत रोशनी शाहीको त्यस्तो आरोपपछि महराले सभामुखबाट राजीनामा दिए । अहिले महरा प्रहरी हिरासतमा छन् ।

सभामुख चयन प्रक्रिया सुरु हुने टुंगो छैन 

नयाँ सभामुख चयनको प्रक्रिया सुरु गर्न संसद् बैठक बस्नुपर्ने हुन्छ । सभामुखबाट महराले राजीनामा दिएपछि अहिले संसद स्थगन रहेकाले नयाँ सभामुख चयनको प्रक्रिया सुरु हुन सकेको छैन । संसदको अब चल्ने पाँचौं अधिवेशन हो । तर, त्यो कहिलेबाट सुरु हुन्छ, अहिले नै थाहा नहुने संघीय संसद् सचिवालयका प्रवक्ता डा. रोजनाथ पाण्डेले बताए । “मन्त्रिपरिषद्ले सिफारिस गरेर राष्ट्रपतिले आह्वान गरेपछि मात्र संसद् बैठक बस्ने भएकाले हामीलाई थाहै हुँदैन,” प्रवक्ता पाण्डेले भने । 

प्रधानमन्त्रीले चाहेमा जुनसुकै बेला मन्त्रिपरिषद् बैठक बोलाएर संसद् अधिवेशनका लागि राष्ट्रपतिसमक्ष सिफारिस गर्न सक्छन् । तर, सभामुखको विषयमा नेकपाभित्र सहमति नजुट्दासम्म मन्त्रिपरिषद्ले राष्ट्रपतिसमक्ष अधिवेशनका लागि सिफारिस नगरिने नेकपाका एक सचिवालय सदस्य बताउँछन् । पूर्व एमाले र पूर्व माओवादी दुवैले सभामुख आफूले पाउनुपर्ने अडानमा रहँदा सहमति जुट्न सकेको छैन ।  

संविधानको धारा ९३ मा अधिवेशनको आह्वान र अन्त्यसम्बन्धी व्यवस्था छ । जसमा ‘राष्ट्रपतिले सदनको अधिवेशन आह्वान गर्नुपर्ने र त्यसरी आह्वान गर्दा एउटा अधिवेशनको समाप्ति र अर्को अधिवेशनको प्रारम्भका बीचको अवधि ६ महिनाभन्दा बढी हुन नहुने’ उल्लेख छ । सभामुख नै नभएको अवस्थामा पनि उपसभामुखले संसद् बैठक सञ्चालन गर्न सक्ने कानुनी व्यवस्था छ । 

सकस नेकपाभित्रै छ

महरा पूर्व माओवादीको कोटामा सभामुख बनेका थिए भने उपसभामुख शिवमाया तुम्बाहाम्फे पूर्व एमालेबाट । एमाले र माओवादी एकता भएपछि नेकपा बनेको छ । दुई पार्टीको एकतापछि सभामुख र उपसभामुख एकै दलबाट भएको भन्दै विरोध पनि भएको थियो । प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसले संविधानमा सभामुख र उपसभामुख एउटै दलबाट हुन नहुने व्यवस्था भएकाले एउटा पदमा अर्को दलबाट प्रतिनिधित्व गराउनुपर्ने माग गर्दै आएको थियो । तर, नेकपाले सभामुख, उपसभामुख बन्दा अलग–अलग दलको भएको र सभामुख, उपसभामुख भएपछि पार्टीबाट राजीनामा दिइसकेकाले संविधानअनुसार नै भएको जिकिर गर्दै आएको छ । 

महराको राजीनामासँगै नेकपाभित्र पनि सभामुख कसलाई बनाउनेमा विवाद देखिएको छ । पूर्व माओवादी सभामुख आफूले नै पाउनुपर्ने अडानमा छ भने पूर्व एमाले पक्ष पनि सभामुख आफ्नै पक्षमा पार्ने अडानमा छ । आफ्नो कोटाबाट उपसभामुख रहेकी तुम्बाहाम्फेलाई राजीनामा गराएर भए पनि सभामुख पूर्व एमालेलाई नै बनाउने लबिङमा नेताहरु रहेको बताइन्छ । 

नेकपाभित्र सभामुख कसलाई बनाउने भन्नेमा पूर्व एमाले र पूर्व माओवादीबीच विवाद रहेको नेकपाका एक सचिवालय सदस्यले बताए । नेकपाभित्र उपसभामुख तुम्बाहाम्फेलाई सभामुख बनाउने वा पहिलाका सभामुख सुवास नेम्वाङलाई ल्याउने गृहकार्यमा पूर्व एमाले रहेको बताइन्छ । तर, पूर्व माओवादीहरु भने पूर्व सभामुख ओनसरी घर्तीमगर, नेकपाका सचेतक देव गुरुङमध्ये एकलाई सभामुख बनाउने पक्षमा देखिएको स्रोत बताउँछ । सभामुख नेकपाकै भएमा उपसभामुख फरक दललाई दिनुपर्ने छ । त्यस्तो अवस्थामा सत्तारुढ समाजवादी दलले उपसभामुख पाउने सम्भावना बलियो देखिन्छ ।