site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
विचार
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Ghorahi CementGhorahi Cement
ओशोबारेको नेटफ्लिक्स डकुसेरिज हेरेपछि 
Agni Group
Global Ime bank

‘‘ओशो कहिल्यै जन्मेनन्, कहिल्यै बितेनन्
डिसेम्बर ११, १९३१ देखि जनवरी १९, १९९० सम्म यो पृथ्वी ग्रह घुमे ।’’
यस्तो लेखिएको हुन्छ ओशोको समाधिमा । तर, ओशोको सन्देश अमेरिकी भूमिबाट विश्वभर फैलाउने कल्पना बोकेर बसाइएको ओरेगनस्थित रजनीशपुरमको बस्ती भने १९८२ मा सुरु भएर १९८५ मै उठ्छ । 
अमेरिकी भूमिमा ओशो र ओशो प्रेमीहरुको बस्ती रजनीशपुरमको छवि राम्रो छैन । ओशो र उनकी विवादास्पद शिष्या मा आनन्द शीलामाथि लगाइएका गम्भीर आरोपहरु प्रमाणित भएका छन् । आफूमाथि लागेका सम्पूर्ण आरोप स्वीकार गर्ने र उनलाई देश छोड्न अनुमति दिने ‘प्लि बार्गेन’ सम्झौता गर्दै ओशो मुक्त हुन्छन् र जन्मेको देश भारत फर्कन्छन् । अमेरिका नछोडेको भए उनले बाँकी जीवन जेलमै बिताउनुपर्ने थियो । ।
ओशोले भौतिक शरीर छाडेको झन्डै तीस वर्ष हुन लाग्यो तर उनको आग्नेय विचार र दार्शनिक चिन्तन अहिले पनि सान्दर्भिक मानिन्छ । करोडौं ओशोप्रेमी उनको ध्यानविधिको प्रयोग गर्छन् । 
ओशोको वास्तविक जीवन कथामा आधारित फिल्मको पटकथामा अमिर खानले अभिनय गर्नेगरी बलिउड तयार हुँदै गर्दा अमेरिका र पश्चिमी संसार अहिले ओशो विरोधी बन्दै गएको छ । कारण हो – नेटफ्लीक्समा ओशोबारे गत मार्चदेखी ‘स्ट्रिमिङ’ भइरहेको ‘वाइल्ड वाइल्ड कन्ट्री’ नामको ६ भागमा विभाजित वृत्तचित्र (डकुमेन्टरी ) । ओशोको विचारबारे पहिले कहिल्यै जानकारी नराख्नेले पनि सामाजिक सञ्जालमा ओशो विरोधी विचार सम्प्रेषित गर्दैछन् । तपाईँले सामाजिक सञ्जाल फेसबुक, ट्विटर आदिमा ‘वाइल्ड वाइल्ड कन्ट्री’ ह्यासट्याग गरेर खोज्नुभयो भने देख्नुहुनेछ ओशो र तत्कालीन रजनीशपुरमबारेका नकारात्मक प्रतिक्रियाहरु । 
ओशोकी विवादास्पद शिष्या तथा निजी सचिव मा आनन्द शीला जीवनको उत्तरार्धमा दोस्रोपटक चर्चाको शिखरमा पुगेकी छिन् । मा आनन्दशीलाका प्रशंसक र आलोचक सामाजिक सञ्जालमा बढ्न थालेका छन् । एकपछि अर्को गर्दै विभिन्न पत्रपत्रिकाले उनका अन्तर्वार्ता प्रकाशित गरिरहेका छन् । 
ओशोसँग विद्रोह गरेर मा आनन्द शिला छुट्टिएकी बेलै उनको चर्चा चुलिएको थियो । ओशोबारे लेखिएका किताबहरु या पत्रिका तपाईंले पढ्नुभएको छ भने तीनमा लेखिएका अप्रमाणित कथनअनुसार अमेरिकाको रोनाल्ड रिगन सरकारको षड्यन्त्रमा ओशो जेल परेको, उनलाई थेलियम नामको मन्द विष खान दिइको र त्यसैका कारण ओशोको मृत्यु भएको जिकिरको सम्झना होला। अमेरिकी प्रशासनले ओशोमार्गी वा ओशो कम्युनलाई अर्कैरूपमा बुझेको छ – अमेरिकाका थुप्रै कानुनको उलंघनकर्ताको रुपमा । रजनीशपुरमका सञ्चालकहरुमाथि लगाइएका आरोपहरुमध्ये ७ सय ५० जना मानिसलाई एकैपटक असर पार्नेगरी गरिएको ‘बायोटेरोरिजम’, अध्यागमन कानुनको उल्लंघन, हत्या प्रयास र हातहतियार तथा खरखजानासम्बन्धी अभियोग मुख्य रहेका छन् । पोर्टल्यान्डस्थित अदालतले उनीहरुमाथि लागेका अभियोगमा सुनुवाइ गर्छ र त्यसपछि अमेरिकी भूमिमा आकर्षणको रुपमा रहेको ओशोका विचार तथा रजनीशपुरमको विस्तारमा पूर्णविराम लाग्छ । 
आफ्नो विशिष्ट तर्क शक्ति, निडर छवि र प्रवचनबाट ख्याति कमाएका रजनीशलाई शीला भेट्न पुगेकै बेला उनलाई आफ्नो गन्तव्यै भेटेझँै लाग्छ र आफूलाई ओशोमा समर्पित गर्छिन् । मा आनन्द शीला शिक्षाले एक कलाकार थिइन् तर बनिन् ओशोकी व्यवस्थापिका । अमेरिकामा उनले ‘फाइन आर्टस’ अध्ययन गरेकी थिइन् । कलेजस्तरको अध्ययन अमेरिकामा सम्पन्न गरेकी आनन्द शीलाले स्वतन्त्रता र लोकतन्त्रको देश अमेरिकालाई ओशो सन्देश विकसित गर्ने स्थानको रुपमा परिकल्पना गर्छिन् र बन्छिन् यो मामिलामा ओशोकी सारथी अर्थात् निजी सचिव । अमेरिकाको ओरिगनस्थित एन्टिलोप टाउनमा ओशो प्रेमीहरुको एउटा बस्ती वसाल्न मेहनत गर्छिन् । त्यसको नाम राखिन्छ – रजनीशपुरम ।  
रजनीशपुरम र ओशो बारेको नेटफ्लिक्स डकुसेरिज ‘वाइल्ड वाइल्ड कन्ट्री’ले एमी अवार्डस प्राप्त गरेको छ । एमी अवार्डस लघु चलचित्रको दुनियामा दिइने सबैभन्दा प्रतिष्ठित पुरस्कार हो । डकुमेन्ट्रीका सबै ६ भागमा मा आनन्द शीला, मा प्रेम उषा र स्वामी प्रेम निरेनले ओशो र रजनीशपुरमबारे अन्तर्वार्ता दिन्छन् । उनीहरुको विरुद्धमा ओरेगन एन्टिलोपका स्थानीय बासिन्दा, तत्कालीन न्यायअधिकारी, एटर्नी जनरल कार्यालयका अधिकारीहरु बोल्छन् । सन् १९८५ ताका पनि पक्षविपक्षमा सक्रिय रहेका र अहिले पनि जीवित ६ मुख्य पात्रका अन्तर्वार्ताबाहेक डकुमेन्ट्रीमा स्थानीय टीभी स्टेसनबाट लिइएका तत्कालीन समाचार फुटेज पनि समावेश गरिएका छन् ।  यो डकुमेन्ट्रीमा राखिएका दृश्यहरु ३ सय घन्टाको फुटेजबाट छानेर राखिएका हुन् । डकुमेन्ट्री निर्देशन गर्ने दाजुभाइ च्यापम्यान वे र म्याक्लिन वे अनि निर्माताहरु मार्क डुप्लास र जे डुप्लास विशेष चर्चामा छन् अहिले । 
मा आनन्दशीला र ओशोबीचको टकराव, शीलाको स्वेच्छाचारिता र भ्रष्ट गतिविधिले ओशो कम्युनमा प्रशासनिक हस्तक्षेपलाई खुला निम्तो दिएको छ । रजनीशपुरममा हुने एकपछि अर्को काण्ड एफबीआई र एटर्नी जनरलको छानबिनमा तथ्य प्रमाणको लागि प्रयोग हुन्छन् । रजनीशपुरम निर्माणका क्रममा रातारात बनाइएका घरटहरा एन्टिलोपका छिमेकीहरुलाई पाच्य हुँदैन । छरछिमेकमाथि शीला र ओशो भक्तहरुको व्यवहार पनि प्रितिकर देखिँदैन । 
बिरानो मुलुकमा आएर स्थानीयलाई चिढ्याउनु हुँदैन भन्ने तथ्यलाई शीलालगायत अन्य ओशोमार्गीले मनन गर्न सक्दैनन् । वातावरण कस्तोसम्म बन्छ भने रजनीशपुरम र ओशोसँग विद्रोह गरेर हिँड्दा २१ जनाको एउटा समूह शीलाकै पछि लाग्छ । युरोपमा भूमिगत बसेकी शिलाको अन्तर्वार्ता ‘स्टर्न’ नामको त्यहाँको चर्चित पत्रिकाले छाप्छ । त्यसलगत्तै स्थानीय प्रहरीसँग समन्वय गर्दै अमेरिकाले शीलालाई आफ्नो हिरासतमा राख्न सफल हुन्छ । र शीलाविरुद्ध पनि स्थानीय र संघीय अदालतमा मुद्दा दायर गरिए । 
प्रेम मस्तिष्कको अवस्था हो भनेर प्रवचन दिने ओशो उनलाई छोडेर जाने मा शीलाप्रति आक्रामक ढंगले प्रस्तुत हुन्छन् । ओशोले मा आनन्द शीलालाई गाली गरिरहँदा प्रेम र जीवनजगतको बारेमा गहन कुरा गर्ने ओशो यिनै हुन् र ? जस्तो लाग्छ । ओशोले डकुमेन्ट्रीमा भनेका छन् – मैले शीलासँग यौन सम्पर्क गरेको छैन, त्यो निश्चितरुपमा हो उनको ईष्र्या । उनी सधँै चाहन्थिन् । तर, मैले निजी सचिवसँग कहिल्यै यौन सम्पर्क नगर्ने तय गरेको थिएँ । (प्रवचनबीच स्रोताको हाँसो गुञ्जिन्छ ।) 
प्रेम र घृणाको घनचक्करबाट ओशो पनि मुक्त थिएनन् भन्ने स्वयं उनकै अभिव्यक्तिले प्रमाणित गर्छ । ओशो भन्छन् – ‘लव अफेयर’ कहिल्यै समाप्त हुँदैन, यो घृणाको ‘अफेयर’मा परिणत हुन्छ । उन(शीला)ले आफू महिला भएको प्रमाणित गरेकी छैनन् बरु आफूलाई ‘बोक्सी’ प्रमाणित गरेकी छन् । जेल जानुभन्दा अघि उनी बढी विक्षिप्त बन्दै गएकी छन् । तिमीहरु पर्खमात्र  कि त उनले आफ्नो अपराधको बोझले आफैँलाई मार्नेछिन् अथवा आफ्नो सारा जीवन कारावासमा काट्नेछिन् । ओशो र शीलाको व्यक्तित्व एकप्रकारले टकरावको स्थितिमा पुग्छ । जसको विचारको विस्तारका लागि रजनीशपुरमको बस्ती बसेको हो ऊभन्दा जसले व्यवस्थापनको जिम्मा एकलौटीरुपमा लिएको छ ऊ पो शक्तिशाली बनेको छ ।  
हालसालका अन्तर्वार्तामा मा आनन्द शीलाले भन्दै आएकी छिन् – उनी ओशोको प्रेममा थिइन् । एलको अनलाइन संस्करणलाई दिएको अन्तरवार्तामा शीला भन्छिन् – जब मैले भगवानलाई बम्बईको आजाद मैदानमा भेटेँ उनको प्रवचन ७ बजे हुनेगथ्र्यो र म मेरो बुबासँग साँढे तीनबजे नै पुग्थेँ । उनको प्रेममा म पागलजस्तै थिएँ । 
शीलाले त्यसरी प्रेम गरेको ओशोलाई थाहा थियो । शीलाले एकपटक ओशोलाई भनिन् – मलाई थाहा छैन तपाईँले मलाई के गर्नुभयो ? तर, म रातमा सुत्न सक्तिन । म शान्तिले खान सक्तिन । युवा, वृद्ध जसलाई भेटे पनि म तपाईंँको बारेमा मात्र कुरा गर्छु । भगवान मिठाससँग हाँस्छन् र मलाई भन्छन् – शीला ती मानिसहरुले देख्न सक्छन् तिमी मेरो प्रेममा छौ । यो भावना काल्पनिक थियो तर अझै वास्तविकताले भरिएको थियो । शीलाले रजनीशपुरम छोड्नु तीन दिनअगाडि भगवानलाई यस बारेमा चिठी लेखिन् । उनलाई ‘सिभियर ब्रोन्काइटिस’ भएका कारण रजनीशलाई सर्ला भनेर प्रत्यक्ष भेटिनन् । उनले प्रत्युत्तर पाइन् – शीला जानुपर्दैन । उनलाई ‘ब्रेक’ चाहिएको हो भने युरोपियन कम्युनमा गई रकम संकलन गर्न सक्छिन् । शीला भन्छिन् – त्यो मेरो ध्येय थिएन । नशामा लागिरहन, रोल्सरोयस र गहनाको आकर्षणलाई सहयोग गर्न म पैसा संकलन गर्न चाहन्नथेँ । 
ओशो र शीलाका प्रेम घृणाको खिचातानीमा ओशो हारेका छन् । शीलाले जितेकी छन् । स्वीजरल्यान्डमा सिनियर होमको सञ्चालन गर्दै आइरहेकी शीला भन्छिन् – प्रेम सकारात्मक शक्ति हो । यसलाई नकारात्मकता र शोषणबाट नष्ट गरिंँदैन । त्यसैकारण म अहिले पनि त्यहींँ छु, भगवान(ओशो)को लागि त्यही प्रेम महसुस गर्दै ।
ओशोको अभिव्यक्ति : एफबीआईको छानबीनलाई आमन्त्रण 
एन्टिलोपका स्थानीय मानिसहरुसँगको बेमेल र झैझगडाका कारण ओशो बस्तीविरुद्ध गुनासा व्यापक हुन थाल्छन् । प्रशासन मौकाको पर्खाइमा हुन्छ । प्रायः मौन रहने ओशो मा आनन्द शीलाले रजनीशपुरम छोडेर गइसकेपछि एकाएक उनको विरुद्धमा अभिव्यक्ति दिन थाल्छन् । शीलाले ३ करोड ३० लाख डलर चोरेको, बास्गो काउन्टी जलाउन षड्यन्त्र गरेको र यस्तो अपराधमा संलग्न शीला तथा उनका सहयोगीहरुको पछाडि इन्टरपोल लगाउनुपर्ने भन्दै उनीहरुलाई हतकडी लगाउने पर्ने अभिव्यक्ति टेलिभिजनमै दिन्छन् । ओशोले मौन तोडे, शिलाको बारेमा सार्वजनिकरुपले नैं आलोचना गर्नथाले । छानबिनमा सामेल तत्कालीन एटर्नी जनरलका प्रतिनिधि भन्छन् – ओशोको अभिव्यक्तिले एफबीआईलाई रजनीशपुरमको साँचो दियो ।  त्यसैगरी एफबीआई टास्कफोर्सका तत्कालीन प्रमुख लिन इनयार्ट रजनीशपुरमको बारेमा भन्छन् – एउटा जोडीलाई साँघुमा यौन गतिविधिमा संलग्न रहेको भेट्यौँ, हेर्दै जाँदा अरु धेरै कम्युन सदस्यबीच खुला यौनसम्पर्क हुने गर्दोरहेछ । इनयार्ट थप्छन् – यस्ता गतिविधि ओरेगनमा अन्त कतै हुँदैनथ्यो ।
बष्टन, अमेरिका
 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, भदौ ३१, २०७५  १५:५७
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC